ការចិញ្ចឹមគោយកទឹកដោះរបស់អ្នកភូមិកោះក្របី

លោកពូវ៉ន វ៉ាត និងគោរបស់គាត់

តាំងពីសម័យមុនមក ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរធ្លាប់តែចិញ្ចឹមគោគ្រាន់តែដើម្បីបម្រើក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ រួមមាន​ការប្រើជាកម្លាំងអូសទាញ ធ្វើជាយាន្តជំនិះ និងចិញ្ចឹមយកសាច់បរិភោគតែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែកពួកគេបានចាប់ផ្តើមយល់ឃើញពីផលប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់មួយទៀតរបស់សត្វនេះ​គឺការចិញ្ចឹមដើម្បីយកទឹកដោះ។

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩អ្នកភូមិជាច្រើនគ្រួសារក្នុងភូមិកោះក្របី ឃុំព្រែកថ្មី ស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល បានចាប់ផ្តើមប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមគោយកទឹកដោះបន្ទាប់ពីមានការផ្តល់ជា​យោបល់និងជួយឱបត្ថម្ភទាំងផ្នែកបច្ចេកទេសទាំងសម្ភារៈមួយចំនួនពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនណេស្លេNestlé។ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះក្រុមហ៊ុនក៏យល់ព្រមទទួលទិញយកទាំងអស់នូវទឹក​ដោះគោដែលអ្នកស្រុកផលិតបានទៀតផង។ ជាចៃដន្យនៅក្នុងឆ្នាំ២០០០ គ្រោះទឹកជំនន់​បានកើតមានឡើងនៅក្នុងភូមិកោះក្របីបណ្តាលឱ្យគោរបស់អ្នកស្រុកឈឺនិងស្លាប់អស់ជាច្រើនក្បាល ទើបជាលទ្ធផលអ្នកភូមិមួយចំនួនធំអស់សង្ឃឹមក្នុងការប្រកប​របរនេះ ហើយក៏ប្តូរទៅប្រកប​របរអ្វីផ្សេងៗទៀត។

លោកវ៉ន វ៉ាត ជាអ្នកស្រុកកោះក្របីដែលនៅតែបន្តប្រកបរបរចិញ្ចឹមគោយកទឹកដោះរហូត​មកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្នបានឱ្យដឹងថាគាត់ជាមនុស្សម្នាក់ដែលបានចាប់យកការចិញ្ចឹមគោយក​ទឹកដោះជាលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ១៩៩៩ដែរហើយក៏ភ្លក់នូវរសជាតិខាតបង់ដូចគ្នា តែដោយសារ​តែការមិនចុះញ៉មការបរាជ័យទើបសព្វថ្ងៃគាត់មានគោ៣ក្បាលអាចយកទឹកដោះបាន​ហើយវា​ទាំង៣ផ្តល់ទឹកដោះយ៉ាងហោចណាស់១៥លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃដែលធ្វើឱ្យគាត់អាចរកប្រាក់​ចំណូល​បានជាមធ្យម៤ទៅ៥ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។ លោកវ៉ាត យល់ថាសម្រាប់គាត់ការចិញ្ចឹមគោ​មិនមែនជារឿងលំបាកអ្វីណាស់ណាទេ ព្រោះការងារត្រូវធ្វើគឺគ្រាន់តែកាត់ស្មៅឱ្យវាស៊ី ធ្វើការសម្អាត និងមើលថែទាំសុខភាពរបស់វាតែប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បីការពារគោពីជម្ងឺនានា លោកវ៉ាតបានចាក់វ៉ាក់សាំងឱ្យគោរបស់គាត់រៀងរាល់៦ខែម្តង។ រីឯការយកទឹកដោះ​ក៏មិនជាពិបាកដែរ គាត់តែងតែធ្វើការសម្អាតគោឱ្យបានស្អាតមុនពេលយក ជូតដោះរបស់វាដោយកន្សែងពោះគោ រួចប្រើដៃទាំងពីររឹតតែប៉ុណ្ណោះបានហើយ។

ជារៀងរាល់ព្រឹក នៅម៉ោងប្រហែង៦កន្លះលោកវ៉ាតចាប់ផ្តើមចេញដំណើរពីផ្ទះ ដោយយកទឹក​ដោះ​គោស្រស់ដែលទទួលបានពីគោគាត់ យកទៅដាក់ឱ្យម៉ូយដែលទទួលលក់បន្តនៅម្តុំចំការមន ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ នៅម៉ោងប្រហែល៨ព្រឹកលោកនឹងត្រឡប់មកដល់ផ្ទះវិញ ចាប់ផ្តើមយកគោ​របស់គាត់ទៅឱ្យស៊ីស្មៅនៅចម្ការខាងក្រោយផ្ទះ លុះដល់ពេលថ្ងៃត្រង់ទើបយកគោទាំងនោះ​មកបញ្ចូលក្នុងក្រោលវិញ ដោយមូលហេតុថាក្នុងចំណោមគោទាំងបីរបស់គាត់មាន២ក្បាលជា ពូជគោសុទ្ធ១០០%ហើយវា​មិនធន់នឹងកម្តៅថ្ងៃដូចជាគោក្នុងស្រុកធម្មតាទេ។ លោកបានឱ្យដឹងថាគោទាំង២ក្បាល​នេះគឺលោកទិញមកពីប្រទេសថៃជាពូជគោចិញ្ចឹម​សម្រាប់យក​ទឹកដោះតែប៉ុណ្ណោះ។ ១ក្បាលទៀតគឺគ្រាន់តែជាគោក្នុងស្រុកធម្មតា​តែវាក៏អាចយកទឹកដោះបានដូចគ្នាគ្រាន់​តែថាវាមិនសូវជាបានច្រើនដូចជាគោពីរក្បាលខាងលើ។

លោកកែវ ស៊ុន អាយុ៦៨ឆ្នាំ ធ្លាប់ធ្វើជាបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណេស្លេ(Nestlé)ពីអតីតកាល ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃគាត់ប្រកបរបរជាអ្នកទទួលទិញទឹកដោះគោស្រស់ដើម្បីលក់បន្តនិងបោះដុំ​នៅតាម​ភោជនីយដ្ឋាននានាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។គេអាចដឹងបានថានៅផ្ទះរបស់គាត់មានលក់ទឹកដោះគោ ស្រស់តាមរយៈផ្លាកយីហោដែលចងភ្ជាប់ទៅនឹងរបងផ្ទះរបស់គាត់ ព្រោះនៅលើបន្ទះក្តារ​ប្រវែងជិតមួយម៉ែត្រនេះមានប្រយោគពីរឃ្លាមានន័យដូចគ្នាតែសរសេរជាពីរភាសាដោយភាសាខ្មែរ​សរសេរថា”ទីនេះមានលក់ទឹកដោះគោឆៅស្រស់ៗ” និងជាភាសាអង់គ្លេសសរសេរថា “RAWFRESH MILK SOLD HERE”។ បើតាមសំដីលោកកែវ ស៊ុន ក្នុងមួយថ្ងៃគាត់អាច​លក់ទឹកដោះគោបានប្រហែលជា៥០លីត្របើរាប់បញ្ចូលទាំងការលក់រាយជាដប ទាំងការបោះដុំនៅតាមភោជនីយដ្ឋានផ្សេងៗ។លោកកែវ ស៊ុនពន្យល់ពីការពេញនិយម​ផឹកទឹកដោះគោស្រស់ថាដោយសារតែវាមានជាតិប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់ដែលជាជំនួយដល់ការលូតលាស់ឆ្អឹង ហើយប្រសិនបើយើងប្រើទឹកដោះគោស្រស់សម្រាប់ដាក់លាយក្នុងម្ហូបមួយចំនួនដូចជាសម្លការី​ជាដើមនោះវាពិតជាជួយបន្ថែមរសជាតិឱ្យកាន់តែឆ្ងាញ់ទ្វេដង។

ដោយសម្លឹងមើលឃើញថាតម្រូវការទឹកគោស្រស់មានការកើនឡើងច្រើនតែប្រជាជនយើង​មិនមានលទ្ធភាពផលិតឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការ លោកវ៉ន វ៉ាតផងដែរក៏បានផ្តួច​ផ្តើមបង្កើតជាសមាគមមួយក្នុងឆ្នាំ២០០៦ដោយមានឈ្មោះថា”សមាគមចិញ្ចឹមគោ​ទឹកដោះកម្ពុជា” ដោយបានចុះបញ្ជីជាផ្លូវការដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយលោកមានតួនាទី​ជាប្រធាននៅក្នុងសមាគមន៍នេះ។ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះមានគ្រួសារចំនួន១៣បាន

ក្លាយទៅជាសមាជិករបស់សមាគម ហើយក៏បានទទួលផលប្រយោជន៍ពីសមាគម​តាមទម្រង់ជាការចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍និងប្រឹក្សារាល់បញ្ហាផ្សេងៗជាពិសេសក្នុង​ករណីគោរបស់ពួកគេមានជម្ងឺជាដើម។ លោកវ៉ាតក៏បានទាក់ទងខាងអង្គការផ្សេងៗ​ជាច្រើនទាំងក្នុងនិងក្រៅស្រុកដើម្បីសុំឱ្យពួកគេជួយជាទុនក្នុងការពង្រីកសមាគម និងជួយខាងផ្នែកបច្ចេកទេសបន្ថែមទៀតតាមរយៈការបញ្ជូនអ្នកជំនាញមកបង្ហាត់បង្រៀន​សមាជិកក្នុងសមាគមពីវិធីសាស្រ្តថ្មីៗក្នុងការចិញ្ចឹមឱ្យបានទិន្នផលខ្ពស់និងគុណភាពល្អ។ ជាក់ស្តែងក្នុងពេលថ្មីៗនេះ មានអង្គការមកពីប្រទេសជប៉ុនមួយឈ្មោះថាចៃកា(JICA) ដែលកំពុងតែចុះទៅដល់ខាងសមាគមផ្ទាល់ដើម្បីធ្វើការពិនិត្យ ស្រាវជ្រាវ និងធ្វើកំណត់ហេតុ រួចពួកគេនឹងសម្រេចបញ្ជូនអ្នកឯកទេសរបស់គេទៅចុះជួយផ្ទាល់ដល់អ្នកភូមិក្នុងការចិញ្ចឹមគោ​យកទឹកដោះនេះ។

លោកវ៉ាតមានប្រសាសន៍ថាតាមការសង្កេតផ្ទាល់របស់គាត់ គាត់ឃើញថាជីវភាព​របស់សមាជិក​ក្នុងសមាគមគាត់ មានសភាពធូរធារជាងមុនច្រើនបើធៀបទៅនឹងពេលដែលពួកគេ​មិនទាន់​ចាប់យករបរចិញ្ចឹមគោយកទឹកដោះនេះ ហេតុនេះលោកសង្ឃឹមថាទៅអនាគតសមាគមរបស់​លោកនឹងរីកធំធាត់ឡើងហើយនឹងទទួលបានសមាជិកច្រើនបន្ថែមទៀត។

លោកពូកែវ ស៊ុនបង្ហាញផ្លាកយីហោគាត់

Written by: Dara Saoyuth

Written date: 04/05/2010

This article was written for our class assignment

A Night in My New House

Sunday, May 9, 2010, the day I moved into my new rented flat. I used to live in a room with a person who come from the same province as me, but I have to find another place to live with my father when he is back from pursuing his study in USA. My first step on the floor of my new accommodation, I noticed that everything is much different from what it was in my previous rented room. In my previous place, there are a lot of stores and it is a bit crowded even at night, while there are only two small store next to my flat and the road is empty at night.

Since I have been in Phnom Penh, I dare to say this is the first time I have to live alone. The first day, my mother came here to help me clean our new house and to comfort me as she knows I never be a lone like this before. However, I know she can not be there all the time since she had to go back to our house in the province. The first thing I did is to start making contact with my new neighbors and learn to sleep alone in a lonely quiet house as well.

A night after my mother left for the province, my book was still in my hand even it was 1pm already. I was almost unable to sleep that night since I have the feeling of lonely, and a bit fear of the house spirits because I did not light the incense stick and do not offer food to the spirits as well. Thanks to our neighbors’ noise that make me feel comfort to sleep. They were still chatting that time, so I felt I can always ask for help if something wrong happen to me. It’s a silly idea!!!

Since that night, everything is all right. To me, this is a wonderful experience that teach me how to do something on my own and to have a confident for the thing I do.

Written by: Dara Saoyuth

Written date: 16/05/2010

A Day at Ly Bunyim’s House

On Thursday, May 13, 2010, I have watched a film called 12 sisters. This is a great film produced in 1960s by Mr. Ly Bunyim, one of the most well-known Cambodian film makers in the golden age. I was really hook in the film.

My friend and I met him at his house in Kandal province, where he show his film “12 sisters” to us. He is a friendly man that said yes instantly after we told him that we want to interview him about the film industry during 1960s. I really appreciate him for spending time giving us the interview, showing his film to us, and giving us some of his photos. Below, I post some photos I took from the scene in his film, 12 sisters and I also post some of his film posters as well as our group photo with him.

Scene from the film "12 Sister"

Scene from the film "12 Sister"

A poster of the film "12 sisters"

A poster of the film "Khmer after Angkor"

We Have a Group Photo with Ly Bunyim

Written by: Dara Saoyuth

Written date: 14/05/2010

កប៉ាល់ធំដំបូងដែលផលិតនៅកម្ពុជា

"Mekong Khmer" ship/Photo: Dara saoyuth

ដែករាប់សិបសន្លឹកត្រូវបានគេផ្សារភ្ជាប់គ្នា ដើម្បីធ្វើឱ្យគ្រោងដែកដ៏ធំមួយអាចផុសឡើងនៅលើផ្ទៃទឹកនៃដងទន្លេមេគង្គ។ នេះជាគ្រោងកប៉ាល់ធំជាងគេទី១នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលគេចំណាយកម្លាំងនិងពេលសាងសង់អស់ជិត២ឆ្នាំមកហើយ។

ជាអនិកជនខ្មែរម្នាក់រស់នៅប្រទេសបារាំង លោក អ៊ុយ អ៊ាងហេង បានផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតជាកប៉ាល់នេះឡើងដោយមានការប្រឹក្សាយោបល់ ពីស្ថាបត្យករខ្មែរនិងបរទេសជាច្រើនរូប រួចក៏រើសយកថ្ងៃទី១១ខែមេសាឆ្នាំ២០០៨ជាថ្ងៃចាប់ដំណើរការសាងសង់។ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំជាងនេះ គ្រោងកប៉ាល់របស់លោកសម្រេចបាន៩០%ហើយ គឺនៅតែធ្វើការសម្អាតនិងបំពាក់សម្ភារៈតែប៉ុណ្ណោះ។

កប៉ាល់នេះមានឈ្មោះ “មេគង្គខ្មែរ” មានបណ្តោយជាង៩០ម ទទឹង១៧ម កំពស់ប្រហែល២០មដោយមានប្រាំជាន់ ជម្រៅចុះក្រោមទឹកជាង២ម និងមានទំងន់ជាង៤ពាន់តោន។ មេគង្គខ្មែរ ប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនចំនួន២ដើម្បីអាចធ្វើការចល័តបាន ដោយម៉ាស៊ីននីមួយៗមានកំលាំង១០០០សេះ។ ផ្ទៃខាងក្រោមកប៉ាល់មានពណ៌ខៀវ ឯផ្ទៃខាងលើត្រូវបានលាបពណ៌សដើម្បីជាសោភណ្ឌភាព។

ទាក់ទងនឹងឈ្មោះ“មេគង្គខ្មែរ” លោកជឺ ហៃ ពន្យល់ពីមូលហេតុនៃការកំណត់យកឈ្មោះនេះថា ជនបរទេសភាគច្រើនបានដឹងបានយល់ពីទន្លេមេគង្គដូច្នេះពួកគេនឹងមានការចាប់អារម្មណ៍មកលើកប៉ាល់របស់លោក រីឯពាក្យ”ខ្មែរ” នៅពីខាងក្រោយគឺចង់សំដៅទៅលើការដែលកប៉ាល់នេះត្រួវបានយើងផលិតនៅប្រទេសខ្មែរ ដោយកូនខ្មែរ ហើយក៏ជារបស់ខ្មែរ ដោយមិនមានការចម្លងរូបរាងឫបែបបទចេញពីកប៉ាល់បរទេសណាមួយនោះឡើយ។

លោក ជឺ ហៃ ដែលជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនមួយរូបនៅក្នុងការសាងសង់កប៉ាល់នេះ បានបន្តឱ្យដឹងទៀតថានេះជាលើកដំបូងហើយដែលរូបលោកចាប់ផ្តើមវិនិយោគក្នុងការងារធ្វើកប៉ាល់ដូច្នេះ។ ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមិនមានសម្ភារៈទំនើបៗក្នុងការផលិតកប៉ាល់ធុនធំដូចនេះក៏ពិតមែន តែលោកជឿជាក់ថាកប៉ាល់របស់លោកនឹងស្ថិតនៅក្នុងស្តង់ដាមួយដែលអាចទទួលយកបានទាំងសម្រាប់ភ្ញៀវជាជនបរទេស ទាំងសម្រាប់ភ្ញៀវជាជនជាតិខ្មែរ។

មេគង្គខ្មែរ ផលិតឡើងដោយមានជាបន្ទប់ស្តង់ដាសណ្ឋាគារចំនួន១០០បន្ទប់ ភោជនីយដ្ឋាន café bar កន្លែងម៉ាស្សា ស្ទីម កាត់សក់ ​ កន្លែងហាត់ប្រាណ និងអាងហែលទឹកដ៏ធំ ដែលបានបំពាក់នៅលើកប៉ាល់រួចជាស្រេច។ ភ្ញៀវដែលឡើងមកកំសាន្តនៅលើកប៉ាល់នឹងមានអារម្មណ៍ថាពួកគេកំពុងស្ថិតនៅក្នុងសណ្ឋាគារលើទឹកដ៏ប្រណិតមួយ។ ពួកគេអាចសម្រាក បរិភោគអាហារ មើលទស្សនីយភាពរបាំប្រពៃណីខ្មែរ ស្ទីមដោយប្រើថ្មាំបុរាណខ្មែរ ថែមទាំងអាចដេកហាលថ្ងៃ និងហែលទឹកលេង បានទៀតផងនៅលើកប៉ាល់មួយនេះ។

ដោយសារតែកំពស់របស់វា មេគង្គខ្មែរអាចចល័តបានតិចតួចបំផុតព្រោះនៅពេលខែទឹកឡើង កប៉ាល់នេះមិនអាចបើកក្រោមស្ពានជ្រោយចង្វារ និងស្ពានព្រែកតាមាក់បាននោះឡើយ។ តាមគម្រោង មេគង្គខ្មែរ ធ្វើការចល័តតែរៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ពេលល្ងាច ហើយអាចចេញបានតែរយៈពេលប្រហែលជា៤ម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះដោយសារតែទំហំរបស់វាធំពេកជាហេតុពិបាកក្នុងការស្វែងរកកន្លែងចត។

ទោះបីជាកប៉ាល់ដ៏ធំរបៀបនេះទើបត្រូវបានផលិតនៅប្រទេសខ្មែរជាលើកដំបូងក៏ពិតមែន តែលោកជឺ ហៃ អះអាងថាកប៉ាល់របស់លោកពិតជាមានសុវត្ថិភាពត្រឹមត្រូវតាមស្តង់ដា។ លោកពន្យល់ថាដែកផ្ទៃខាងក្រោមកប៉ាល់មានចំនួនពីរជាន់ ដោយជាន់ទី១មានកម្រាស់១០លី និងជាន់ទី២កម្រាស់៨លី ដូចនេះវាមិនងាយនឹងមានការធ្លុះធ្លាយនោះទេ។ នៅតាមជាន់នីមួយៗមានបំពាក់កណ្តឹងរោទ៍ ប្រដាប់បំពងសម្លេង ថែមទាំងមានជណ្តើរចំនួន២ធំៗក្រៅពីជណ្តើរយន្ត ដើម្បីការពារក្នុងករណីមានហេតុភេទចៃដន្យអ្វីមួយកើតឡើង។

មេគង្គខ្មែរមានលទ្ធភាពទទួលភ្ញៀវបានចំនួនប្រហែល៥០០នាក់នៅពេលដែលវាត្រូវបានសាងសង់ចប់រួចរាល់។ ចំពោះបន្ទប់នៅលើសណ្ឋាគារមានបីប្រភេទ មានជាលក្ខណៈបន្ទប់ធម្មតា បន្ទប់ធុនកណ្តាល និងបន្ទប់VIP ដែលតម្លៃបន្ទប់ស្ថិតនៅចន្លោះពី៥០ដុល្លាទៅ១០០ដុល្លា ដោយឡែកសម្រាប់ភ្ញៀវជាជនជាតិខ្មែរនឹងមានការបញ្ចុះតម្លៃជូនថែមទៀតផង។

ទាក់ទងនឹងបញ្ហាការបញ្ចេញកាកសំណល់ចូលទៅក្នុងទឹក លោកជឺ ហៃ ប្រាប់ថាក្រុមការងាររបស់គាត់យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាបរិស្ថានជាចំបង ហេតុនេះហើយរាល់កាកសំណល់ទាំងឡាយនៅលើកប៉ាល់ត្រូវបង្ហូរចូលទៅក្នុងបន្ទប់មួយនៅជាន់ក្រោមដើម្បីធ្វើការចម្រោះ៤ដំណាក់កាលសិន រួចហើយអ្វីដែលបង្ហូរចូលទៅក្នុងទឹកគឺគ្រាន់តែជាទឹកធម្មតាគ្មានកាកសំណល់រឹងឫសារធាតុពុលអ្វីដែលអាចប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាននោះទេ។ លោកក៏បានឱ្យដឹងទៀតថាក្រុមការងាររបស់លោកនឹងព្យាយាមធ្វើឱ្យកប៉ាល់នេះយ៉ាងហោចណាស់ក៏ស្ថិតក្នុងលំដាប់ថ្នាក់ផ្កាយ៣ដែរ។

បច្ចុប្បន្នទាំងមេជាង និងកម្មករជាង១០០នាក់កំពុងតែដុតដៃដុតជើងក្នុងការសាងសង់ មេគង្គខ្មែរ នេះ។           បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកជឺ ហៃ មេគង្គខ្មែរ នឹងត្រូវបញ្ចប់ការសាងសង់នៅចុងឆ្នាំ២០១០នេះ ហើយបើអាចលោកនឹងចាប់បើកសម្ភោធប្រើប្រាស់នៅក្នុងថ្ងៃទី១០ខែ១០ឆ្នាំ២០១០នេះតែម្តង។

Written by: Dara Saoyuth

This article was also published in Khmer New Era Magazine